Conserveren: voorkom groei gisten en schimmels in brijvoer tijdens warme zomermaanden

De micro-organismen zorgen voor afbraak van het diervoeder zodat de microben kunnen groeien.

Er kan zowel gewenste als ongewenste groei van microben voorkomen in een vochtrijk milieu. Gewenste groei van  microben noemen we fermentatie. Natuurlijk is het belangrijk dat je bij de opslag en vervoedering van bijproducten aandacht besteed aan het voorkomen van ongewenste microbiele groei (gisten, schimmels). Ongewenste microben zorgen voor een daling van de voederwaarde en een verminderde smakelijkheid van het voer. Daarnaast hebben zij een negatief effect op de gezondheid van varkens.

Gisting in zetmeelrijke producten

In koolhydraatrijke producten kan  gistvorming een probleem vormen. Sterke gisting van het product zorgt voor erg veel CO₂ -vorming in korte tijd. Dit leidt tot voerderwaardeverlies, verminderde verpompbaarheid, verspilling van product bij overlopen van opslagen en druk in leidingen en voormengers. In het ergste geval zorgt het voor gisting in het varken. De pH van vochtrijke producten, die vaak lager is dan pH 4,5, biedt voordelen ten aanzien van het beperken van de ongewenste bacteriën ( E. coli, Salmonella). Toch biedt het geen absolute garantie tegen gisten. Gisten kunnen namelijk een erg lage pH (2-4) overleven. Een goede hygiëne van de opslagtanks, voerkeuken, voerleidingen en voertroggen is een absolute must om problemen met gistvorming te beperken en goed te conserveren.

Dit geldt ook voor bijvoorbeeld de tarwezetmeel-opslag. Na verloop van tijd kan er een dusdanige hoeveelheid gisten in de opslag zijn achtergebleven die gemakkelijk uit kunnen groeien na een nieuwe levering. Een aantal dagen na levering van de nieuwe vracht kan er dan ‘spontaan’ enorme gisting ontstaan. Deze wordt veroorzaakt door de exponentiële groei van gisten. Dit komt het conserveren niet ten goede.

Anorganische zuren

Anorganische zuren zijn vaak sterke zuren en vaak niet erg smakelijk.

Bijvoorbeeld:

• Zoutzuur;
• Fosforzuur;
• Salpeterzuur.

Deze zuren verlagen de pH in het maagdarmstelsel.

Schimmel in eiwitrijke producten

Biergist en tarwegistconcentraten zijn bekende eiwitrijke vochtrijke bijproducten. Hoewel de gisten vaak met organische zuren worden gedood, zijn ze een goede voedingsbron voor varkens. Ook reststromen van grote gistproducenten komen vaak terecht  in de varkenshouderij. Schimmelvorming tijdens de opslag kan kwalijk zijn. Hoe kwalijk hangt af van het type schimmel.  Meestal zijn de de gifstoffen (mycotoxinen) die schimmels produceren gevaarlijk en niet de schimmels zelf.  De aanwezigheid van schimmels hoeft  niet te duiden op mycotoxinen. Omgekeerd kan een klein beetjes schimmel erg veel mycotoxinen produceren.

Schimmels hebben zuurstof nodig om te kunnen groeien. Daardoor komen schimmels in vochtrijke diervoeders alleen voor op de toplaag die in aanraking komt met zuurstof. De besmetting met schimmels is dus erg laag in staande opslagtanks en bunkers. In liggende tanks is er een groter oppervlak en dus meer contact met zuurstof.

Organische zuren

Organische zuren zijn vaak wat zwakkere zuren. Deze zijn redelijk smakelijk, maar vaak wel duurder dan de anorganische. Voorbeeld: Melkzuur, mierenzuur en propionzuur. Hun effect in het maagdarmstelsel is dubbel: Ze kunnen de pH verlagen, maar ook bacterien doden. In tegenstelling tot anorganische zuren, hebben organische zuren een energetische waarde.

*) Zeer sterk effect tegen schimmels. **)